Trong nhà Phật, dù là thiêu (hỏa táng) hay chôn (địa táng) thì thân xác của người chết sẽ mất đi mọi cảm giác. Không còn biết nóng lạnh là gì bởi thần kinh, tứ chi đã ngừng hoạt động. Thần thức đã rời thân xác nên cũng chẳng cảm nhận được sự đau đớn.

Nói thế để biết rằng dù hỏa táng hay địa táng, thì vong linh của người đã mất đều không bị ảnh hưởng đến việc siêu thoát. Tro cốt là phần còn lại sau khi đốt toàn bộ thân xác. Ngày xưa thì để trên giàn hỏa thiêu, sau thu lại cả tro tàn của củi và xác. Còn bây giờ có lò thiêu bằng điện, tro cốt còn lại sau cùng tinh nguyên và không lẫn tạp chất.

Cũng vì thế mà xác chết sau khi hỏa táng sạch sẽ, ít gây ô nhiễm cho môi trường hơn là với địa táng. Bởi vì thế mà đây là phương pháp xử lý xác chết được khuyến khích và phát triển trong thế giới hiện đại. Với Đức Phật, thân xác này là sự hòa quyện của nhiều vật chất mà thành.

Thực tế việc hỏa táng

Trịnh Công Sơn đã viết trong một bài hát rằng “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi”. Vì vậy, hình hài của kiếp này là ta mượn tạm, để trả nghiệp và hành nghiệp, chứ không có gì là bất biến là vĩnh viễn. Nên việc xây đắp mộ thật to cao, dành riêng một khoảng đất của người sống cho người chết ở vì những điều vô nghĩa, phí phạm vô cùng. Điều ấy lại thêm củng cố cho quan điểm hỏa táng trong thời điểm hiện tại.

Nhưng sau khi hỏa táng rồi, tro cốt nhận được rồi thì nên xử lý như thế nào, đem rải xuống đất hay cất trên chùa? Trên thế giới có nhiều cách xử lý, cụ thể có nơi rắc tro cốt xuống rừng cây, sông, biển. Có nơi chôn xuống đất và trồng cây lưu niệm lên trên, có nơi chôn và dựng một tấm bia nghĩa là rất nhiều cách. Quan trọng là ước muốn của người chết di chúc lại hoặc quyết định của thân nhân họ.

Hỏa táng ở các nước trên thế giới

Nhiều nơi trên thế giới đã sử dụng hỏa táng là một hình thức thay thế cho địa táng từ lâu đời, bởi tính đơn giản, gọn gàng sạch sẽ lại tiết kiệm. Ở những nơi đất đai đắt đỏ như Hongkong, người dân lựa chọn hỏa táng như một giải pháp tiết kiệm chi phí. Lại giảm bớt gánh nặng đất đai cho người còn sống.

Ở Canada, tuy đất đai không bị quá tải như Hongkong. Nhưng người dân ở đây vẫn lựa chọn hỏa táng để hoàn tất thủ tục cho người đã mất.

Ở Hoa Kỳ, tỷ lệ sử dụng hỏa táng chiếm 25%. Dự báo đến năm 2025 thì con số này ước chừng là 50%.

Ở Ấn Độ, phương pháp này đã bắt đầu từ 2.000 năm trước.

Nhiều quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Myanmar, Lào… đã sử dụng hỏa táng từ rất lâu.

Hỏa táng diễn ra như thế nào?

Sau khi xác định nhu cầu, nguyện vọng của những người liên quan. Thân xác của người đã mất sẽ được tắm rửa sạch sẽ rồi đưa vào lò hỏa thiêu. Điều đặc biệt của phương pháp này khi so với các phương pháp xử lý xác chết khác. Là hỏa táng không cần quan tài, bởi xác chết sẽ được xử lý dưới nhiệt độ từ 2 – 3.000 độ.

Sau khi đốt cháy xong giai đoạn một, các phần xương cốt sẽ được xử lý bằng nhiệt độ cao hơn. Kết thúc quá trình, ta có được một hỗn hợp tro cốt, được đựng trong một hũ. Xử lý sau khi hoàn thành hỏa táng tùy thuộc vào nhu cầu và mục đích của người còn sống.

Tro cốt nên để ở đâu là hợp lý?

Tro cốt dùng làm phân bón

Tro cốt sau khi hỏa táng có thể dùng như một loại phân bón. Rải vào cây cối, vào đất đai trong nhà, trong vườn cây thân thuộc của gia đình. Có như thế thì ta luôn có cảm giác người đã mất luôn tồn tại, luôn hiện hữu quanh đây. Hành động này về mặt bản chất, cũng gần như việc địa táng đưa thân xác trở về cát bụi.

Có một số nơi, một số người quan niệm rải tro cốt xuống sông xuống suối. Còn về mặt hình thức, hình sạch sẽ và gọn nhẹ hơn địa táng rất nhiều. Việc để thân xác của người đã mất hòa vào đất cát sau khi thành tro cốt. Sẽ giảm bớt việc ô nhiễm nguồn nước và không khí.

Tro cốt đem lên chùa

Tro cốt sau khi hỏa táng còn có thể đem lên chùa như một giải pháp cầu siêu. Nếu người đã mất là một Phật tử, hoặc trong lúc lâm chung tâm tưởng hướng Phật. Thì việc hỏa táng xong đưa tro cốt lên chùa gửi là một điều nên thực hiện. Không khí trong chùa phù hợp để linh hồn người đã mất sớm.